CLOSE LOOK
Deglobalisering – het grotere plaatje

Het is aangekondigd als het einde van een tijdperk, en het lijkt erop dat het tij nu is gekeerd wat betreft de globalisering van de handel. Door recente geopolitieke gebeurtenissen en de coronapandemie zijn de zorgvuldig opgebouwde productie- en toeleveringsketens over de hele wereld uiteengevallen. Maar leidt de ontmanteling ervan tot een hogere inflatie? We werpen een blik op een nieuw tijdperk, dat naar verwachting het tijdperk van de deglobalisering wordt.

Laten we eerst nagaan wat we onder globalisering verstaan. Toen de wereld in de jaren zeventig nieuwe handelsbetrekkingen aanging, met opmerkelijke handelsovereenkomsten tussen de VS en China, beseften fabrikanten in de ontwikkelde markten dat ze onderdelen goedkoper konden inkopen in het buitenland. De toeleveringsketens werden langer en complexer, maar de totale productiekosten daalden. En daardoor bleven de prijzen van eindproducten enkele decennia binnen de perken.

In het beste geval leverde deze regeling voordelen op voor iedereen: de prijzen in de ontwikkelde wereld werden in de hand gehouden en de economische groei in de opkomende economieën werd gestimuleerd. Maar soms liep de relatie tussen klant en leverancier spaak. Een duidelijk voorbeeld is het groeiende wantrouwen tegenover Chinese leveranciers van complexe elektronische componenten. Dit bracht voormalig president Trump ertoe beschuldigingen te uiten van diefstal van intellectuele eigendom, en bepaalde leveranciers te verbieden handel te drijven met de VS.

Wat is dan het alternatief voor het systeem van globalisering? De voorkeur lijkt uit te gaan naar ‘local for local’-levering. Er zijn al nieuwe modewoorden opgedoken, zoals ‘onshoring’, of ‘reshoring’. De bedoeling is duidelijk: de toeleveringsketen verkorten en het risico op niet-levering beperken. Bovendien heeft de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen 'friend-shoring' aanbevolen, waarbij ervoor wordt gezorgd dat leveranciers uit derde landen geen potentieel vijandige regimes zijn. De nieuwe toeleveringsketens zijn misschien niet zo efficiënt, maar wel veiliger.

Nu de oude schakels in de toeleveringsketens uiteenvallen, zullen fabrikanten ongetwijfeld nieuwe bronnen vinden. Wel kunnen de kosten minder gunstig zijn of kunnen bepaalde efficiëntieverbeteringen verloren gaan, wat betekent dat de marges onder druk komen te staan of dat de consumentenprijzen worden verhoogd. Er wordt een nieuwe wereldhandelsorde voorspeld. In plaats van een onderling verbonden netwerk wordt de toekomstige handel waarschijnlijk ‘bipolair’, waarbij de historische polen van Oost en West weer worden gevormd. Of zelfs ‘tripolair’, met grote handelsblokken rond de VS, Europa en Azië.