CLOSE LOOK
Het ‘bullwhip-’ of opslingereffect – het grotere plaatje

De verstoring van de wereldwijde toevoerketens door de pandemie heeft de kiem gelegd voor de prijspieken die de inflatie naar het hoogste niveau in decennia gestuwd hebben. Als het aanbod krap is terwijl de vraag opleeft, gaan de prijzen onvermijdelijk de hoogte in. Zou het echter kunnen dat we een keerpunt in die toevoerdynamiek naderen? We gaan wat dieper in op wat het ‘bullwhip-’ of opslingereffect wordt genoemd en kijken wat dat binnenkort misschien wel met de inflatie doet.

In het spoor van de eerste coronalockdowns ontstond schaarste aan componenten die de verwerkende industrie nodig heeft, van computerchips tot auto-onderdelen. Bovendien zat de transportcapaciteit om die essentiële bestanddelen naar fabrieken te voeren, vaak vast op de verkeerde plek. Leveringstermijnen ontploften. Fabrikanten staken een paar tandjes bij om aan de nodige halffabricaten te komen om hun producten te kunnen afwerken.

Wat gebeurt er wanneer van iets een tekort wordt voorspeld? Een instinctieve reactie is dan om steeds meer van de ontbrekende onderdelen te bestellen, in de hoop dat toch een deel wordt geleverd. De orderboekjes barsten uit hun voegen en leveranciers trekken hun productiecapaciteit op om de toevloed aan te kunnen. En dan? Na verloop van tijd herstelt het evenwicht tussen vraag en aanbod zich doorgaans. De voorraden beginnen aan te zwellen en de vraag ebt weg.

De CEO van scheepvaartreus Maersk heeft onlangs gezegd dat we mogelijk aan de vooravond staan van een bruuske ommekeer in de boom die de containerscheepvaart sinds de pandemie beleeft. Door het ‘bullwhip-’ of opslingereffect kunnen krimpende vraag en toenemend aanbod volgens hem snel de plaats innemen van het tegenovergestelde fenomeen, toen transportbedrijven de voorthollende vraag van consumenten niet konden bijbenen. “Als dat gebeurt, kan het razendsnel gaan,” zei hij.

Wanneer de orders, hoe overvloedig die nu ook zijn, worden afgewerkt en de vraag gaat liggen, volgt mogelijk een bijsturing bij toeleveranciers. Als zij de stroom orders zien slinken nadat zij hun productiecapaciteit hebben opgevoerd, verlagen ze wellicht fors hun prijzen om kopers te lokken. Zo’n kentering in de toevoerketen kan een einde maken aan de prijsverhogingen sinds het einde van de pandemie. Dat kan ook voor de hoognodige afkoeling van de wereldwijde inflatie zorgen.