You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.
Artikel | 14 december 2022 |
2022 was het jaar van inflatie en renteverhogingen. De invasie van Oekraïne stuwde de energieprijzen hoger en dreef de inflatie naar het hoogste niveau in decennia. Tegelijk schakelden de centrale banken een versnelling hoger met snelle renteverhogingen. De meeste aandelenmarkten belandden in een zogenaamde berenmarkt, terwijl obligaties leden onder een forse verkooprace. Nu het jaar ten einde loopt, blikken we terug op de frappantste Quick Looks.
Een oude beurswijsheid zegt dat januari een voorproefje is voor de rest van het jaar – “as January goes, so goes the year”. De technologiesector kende alvast een moeilijke start. In de VS viel de Nasdaq meer dan 10% terug tegenover zijn piek in november. Even was Apple als eerste bedrijf ooit meer 3 biljoen dollar waard, tot de markten begonnen te wankelen. Waarom doet die correctie zich nu voor? De verklaring schuilt in de verwachte ontwikkeling van de rente. De grootste winsten van groeibedrijven liggen in de toekomst. Als de rente stijgt, drukt dat de reële waarde van die toekomstige winsten vandaag.
De diplomatieke inspanningen werden nog opgevoerd, maar Rusland is toch met een militaire invasie van Oekraïne begonnen. De NAVO-landen legden Rusland al een eerste golf – voornamelijk financiële – sancties op. De markten kregen dus te maken met onzekerheid op twee fronten, macro-economisch én geopolitiek. Het mag dan ook niet verbazen dat de volatiliteit stevig is opgelopen. Op de grondstoffenmarkt brak de olieprijs intussen door de grens van 100 dollar per vat. Rusland is namelijk de op een na grootste olieproducent ter wereld. Goud was weer meer in trek en deed zo zijn reputatie van veilige haven eer aan.
Nadat er een embargo werd ingesteld op de olie-export sloot Rusland een cruciale pijpleiding, ogenschijnlijk voor essentiële reparaties. Het is de klassieke leveringsbeperking. En als de levering wordt beperkt, stijgen de prijzen. President Biden staat vanwege de stijgende benzineprijzen onder druk om alternatieve bronnen te vinden. Hij heeft de Amerikaanse schalieoliesector opgedragen 'alles te doen wat nodig is' om meer olie op te pompen. Ook zijn er weer kanalen geopend met Iran en Venezuela, die lang van de wereldmarkt zijn geweerd. De president heeft zelfs rechtstreeks met Saoedi-Arabië en de VAE gebeld om hun productie op te voeren, maar geen van beide landen wilde op zijn telefoontje ingaan.
Shanghai, het financiële centrum van China, was een van de grote steden die op slot gingen na uitbraken van corona. Door het strenge nul-coronabeleid zijn de Chinese groeidoelstellingen voor het bbp voor dit jaar op losse schroeven komen te staan, nadat de detailhandelsverkoop alleen al in maart met 3,5% was gedaald. Bovendien hebben de nieuwe lockdowns de toeleveringsketens van de verwerkende industrie in het Verre Oosten opnieuw verstoord, wat de wereldhandel waarschijnlijk nog meer schade berokkent. Intussen heeft het IMF (Internationaal Monetair Fonds) zijn mondiale bbp-prognose scherp naar beneden bijgesteld en gewaarschuwd dat de groei in gevaar kan komen door de pandemische schuldenbergen die in China en elders zijn opgebouwd.
Jerome Powell, voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve (de Fed), zorgde voor verwarring met zijn belofte de Amerikaanse economie een ‘ietwat zachte’ landing te laten maken. Die nuancering is in dit verband zeldzaam. De inflatie staat op het hoogste niveau in 40 jaar en de Fed beseft dat haar een ‘moeilijke evenwichtsoefening’ wacht om die te beteugelen zonder een recessie op gang te brengen. Bovendien is de wereldwijde context moeilijk en kampen de andere grote economieën met stevige tegenwind. China zal na de coronalockdowns dit kwartaal met moeite positieve cijfers kunnen voorleggen en in Duitsland lijdt de groei mogelijk onder de kosten van de uitstap uit Russisch gas na het Europese embargo.
De Amerikaanse Federal Reserve (de Fed) heeft de financiële markten verrast door de rente met 75 basispunten te verhogen. Vooraf had ze namelijk een verhoging met 50 basispunten in het vooruitzicht gesteld. De boodschap is duidelijk: de Fed wil de torenhoge inflatie doortastend te lijf gaan. Tegelijk heeft de Wereldbank vanwege de snel stijgende rente en energieprijzen haar prognoses voor de bbp-groei verlaagd en opnieuw gewaarschuwd voor het spookbeeld van stagflatie. De centrale banken van Zwitserland en het VK volgden al snel in de voetsporen van de Fed, terwijl China in de nasleep van coronalockdowns vasthoudt aan een verruimend monetair beleid.
Hoewel internationaal weinig bekend staat de Chinese autobouwer BYD momenteel op nummer 1 in de verkoop van elektrische auto’s. Het bedrijf, waarvan de naam staat voor ‘Build Your Dreams’, heeft gevestigde autofabrikanten als VW en Ford geklopt in de ambitie om Tesla naar de tweede plaats te dringen. Ondertussen is Tesla-oprichter Elon Musk in een juridisch gevecht met Twitter verwikkeld na de intrekking van zijn overnamebod. De sociale netwerkgigant beweert dat de transactie die in april beklonken werd voor Musk niet meer dan een grote grap was. Maar misschien kan hij niet lachen met de 1 miljard dollar die nu als schadevergoeding geëist wordt.
De Inflation Reduction Act van President Biden werd goedgekeurd door beide kamers van het parlement en is in federale wetgeving omgezet. Het plan is goed voor 700 miljard dollar en is een verwaterde versie van het Build Back Better plan van na de coronacrisis, dat oorspronkelijk 4 biljoen dollar voorzag. Hoewel de wet bedoeld is om de inflatie terug te dringen, zoals de prijs van geneesmiddelen, heeft de wet voor de eerste keer ook oog voor het klimaat. Ontwikkelaars van hernieuwbare energie krijgen belastingvoordelen op lange termijn. Het is een belangrijke overwinning voor Joe Biden in de aanloop naar de tussentijdse verkiezingen van november. Maar het wordt ook gezien als een ‘gouden kans voor schone energie’.
Een combinatie van factoren heeft de Amerikaanse dollar naar zijn hoogste koers in 20 jaar gevoerd. De Federal Reserve kondigde aan de rente met 75 basispunten te verhogen, terwijl de Britse centrale bank vanwege de bezorgdheid over de groei net besloot om het verwachtte tempo van verdere stijgingen te vertragen. De Japanse nationale bank greep voor het eerst sinds de jaren 1990 weer in op de valutamarkten – sinds begin dit jaar verloor de yen al bijna 25% terrein op de dollar. De plannen om meer Russische troepen te mobiliseren voor de oorlog in Oekraïne gaven de dollar als veilige haven nog meer wind in de zeilen. Intussen waarschuwde de Wereldbank dat de groei in gevaar komt als de renteverhogingen aanhouden.
Een Amerikaanse rechtbank heeft Elon Musk tot 28 oktober de tijd gegeven om zijn overnamebod van 44 miljard Amerikaanse dollar op Twitter in te vullen. Musk heeft daarmee ingestemd. De vraag blijft echter waarom hij nu wél wil betalen, terwijl hij dat maandenlang halsstarrig heeft geweigerd omdat het socialemediaplatform volgens hem wemelt van de nepaccounts. Een mogelijke verklaring is dat Musk ervan droomt een ‘alles-app’ te bouwen. Intussen waarschuwt rivaliserende miljardair Jeff Bezos, dat zowel Musk als Twitter vatbaar dreigen te worden voor censuur nu Tesla voor een derde van haar omzet afhankelijk is van productie in China.
De Amerikaanse rente blijft voorlopig misschien wel ‘langere tijd hoog’, maar Federal Reserve-voorzitter Jerome Powell heeft laten verstaan dat er wellicht geen grote renteverhogingen meer komen zoals na de afgelopen vier vergaderingen. Andere Fed-bestuurders verklaarden dat de jongste renteverhogingen misschien te ver zijn gegaan toen bleek dat de inflatiecijfers in oktober lager uitvielen dan verwacht. De hoop dat de rente volgend voorjaar zal worden verlaagd, dreef dan ook meteen de markten hoger. Bij de Europese Centrale Bank klonk echter een ander geluid – een bestuurder opperde dat de energiesteun van de overheden kan verhinderen dat de vraag afneemt. Daardoor zou de inflatie net langer hoog blijven.
Terwijl we 2022 uitzwaaien en 2023 aanbreekt, blijven de markten in de greep van bekende vragen. Hoe dicht zijn we bij de inflatiepiek? Hoe lang nog voor de slinger terugkeert en de rente weer daalt? De groei van de wereldeconomie kan in 2023 aanzwengelen nu China afstapt van hun “zero covid“-beleid. Voor de grote westerse economieën wordt daarentegen een recessie voorspeld. Een oplossing voor de oorlog in Oekraïne is intussen nog steeds veraf. Wat de toekomst brengt, kan alleen de tijd ons leren. In afwachting wensen wij al onze lezers alvast een gelukkig en geslaagd 2023!