Slapende centrale banken

Eind 2021 begon de inflatie geleidelijk op te lopen. Terwijl de wereldeconomie zich begon te herstellen van de pandemie, begonnen consumenten ook het geld uit te geven dat ze tijdens de lockdowns hadden opgespaard. Ten gevolge van de stijgende vraag stegen ook de prijzen, versterkt door verstoringen in de toeleveringsketens en arbeidstekorten. De centrale banken zagen destijds in dat die prijsdruk er was, maar zeiden dat die effecten volgens hen maar tijdelijk zouden zijn. 

De Russische inval in Oekraïne begin 2022 veranderde dit plaatje echter en wakkerde de inflatie aan door de grootste prijsschok voor grondstoffen sinds de jaren zeventig te veroorzaken. De inflatie schoot de hoogte in, maar de reactie van de centrale banken liet op zich wachten: ze aarzelden om de rente te verhogen bij zulke onzekere economische vooruitzichten. Het Verenigd Koninkrijk trok in december 2021 als eerste G7-land de rente op. Daarna duurde het nog drie maanden voor de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) de monetaire broekriem begon aan te halen en de Europese Centrale Bank wachtte zelfs tot juli 2022 om in actie te komen. Toen ze de rente echter eenmaal begonnen op te trekken, ging het wel heel snel, omdat de centrale banken er alles aan deden om 'de curve voor te zijn' en de inflatieverwachtingen voor de toekomst te temperen.

Het einde van een tijdperk

De obligatiekoersen moesten zich aanpassen aan de afloop van de ultralage kredietkosten, waardoor negatieve obligatierentes op lange termijn vermoedelijk niet houdbaar waren. De snelheid van de renteverhogingen verraste beleggers echter. In de VS trok de Fed de rente tussen maart en november met 375 basispunten op, een van de agressiefste renteverhogingscycli ooit. De obligatiekoersen daalden bijgevolg, omdat obligatierentes stegen als gevolg van de stijgende renteverwachtingen.

En niet alleen de obligatiemarkten hielden een uitverkoop. Ook de aandelenmarkten werden verrast door de enorme snelheid waarmee de financieringskosten toenamen. Dat gold met name voor groeibedrijven, waarvan vele enkel nog maar een tijdperk van ultralage rentevoeten hadden gekend. Nu moesten ook die zich aanpassen aan een bedrijfsmodel waarbij de waarde van de toekomstige omzet wordt ondermijnd door de hogere rente. Die simultane daling van zowel de obligatie- als de aandelenkoersen is ongebruikelijk. Doorgaans bestaat er immers een negatieve correlatie tussen de beide vermogenscategorieën, wat betekent dat de ene stijgt wanneer de andere daalt.

Is de tijd van de obligaties aangebroken?

De sterke uitverkoop van obligaties in 2022 was universeel, zonder onderscheid naar sector of kwaliteit. Dit zou daarom wel eens een gouden kans kunnen bieden om te beleggen in activa met aantrekkelijke waarderingen en sterke kerncijfers. In de VS tikte de tienjaarsrente medio oktober een piek van meer dan 4,2% aan. Dat is een stijging met zo'n 325 basispunten tegenover de rentevoeten van begin 2021 en het hoogste niveau sinds 2007. Ook de kredietmarkten kregen rake klappen toen de rentevoeten terugkeerden naar niveaus die geleden waren van het hoogtepunt van de pandemie, terwijl prijzen almaar daalden. In oktober bereikte de rente op de Amerikaanse hoogrentende obligatiemarkt 9,5%, terwijl die op Europese hoogrentende obligaties meer dan 8,0% bedroeg.

De afgelopen weken is de stijging van de consumenten- en fabrieksprijzen echter beginnen af te nemen, waardoor de algemene consensus nu lijkt te zijn dat de piek van de inflatie misschien achter ons ligt. De Fed heeft dan ook aangegeven dat ze de rente nu vermoedelijk minder snel zal optrekken, al zei voorzitter Jay Powell wel dat de rente vermoedelijk 'nog langer hoger' zal moeten blijven om de inflatie weer op het doel van 2% te krijgen. Hoewel de rente nog moet dalen, zullen beleggers verder kijken dan het huidige nieuws en ruim op tijd beginnen te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Zodra ze dat doen, kan het lot van obligaties er helemaal anders gaan uitzien.