CLOSE LOOK
Permacrisis – het grotere plaatje

Een oude Chinese vervloeking luidt “Moge u leven in boeiende tijden”. Nu het einde van een chaotisch jaar met amper een saai moment nadert, begrijpen we beter wat die vervloeking precies inhoudt. In de Engelstalige wereld is ‘permacrisis’ dan ook tot woord van het jaar 2022 verkozen. Het vat mooi de opeenvolging van berichten en gebeurtenissen samen die het voorbije jaar hebben getekend en de financiële markten regelmatig door elkaar hebben geschud. Als we kijken naar hoe we in deze chaos zijn beland, is de grote schuldige voor ons toch zonder twijfel de losgeslagen inflatie.

Na de Grote Financiële Crisis van 2008 grepen de centrale banken in om het wereldwijde financiële stelsel te redden. Ze decimeerden de rente en bedachten een nieuwe vorm van financiële ondersteuning: kwantitatieve verruiming of ‘QE’ (quantitative easing). Dat hield de rente kunstmatig laag en zorgde voor overvloedige liquiditeit, waardoor de waarderingen van veel activaklassen steeds hoger klommen. De inflatie was bedwongen en het streven van de centrale banken om die op te krikken naar 2% leek weinig meer dan een utopie. 

In 2020 brak echter de coronapandemie uit, die in vele opzichten een gamechanger is gebleken. De financiële markten kelderden, de rente bereikte een absoluut dieptepunt en werd zelfs negatief, en de kwantitatieve verruiming (QE) werd opnieuw van stal gehaald. Boven op die ongeziene monetaire stimuleringsmaatregelen gaven de overheden massale budgettaire steun. Het herstel was spectaculair. Het vertrouwen keerde weer en de consumentenbestedingen trokken aan, maar de zaadjes van de inflatie waren geplant. De Amerikaanse Federal Reserve (de Fed) hield niettemin vol dat de wat hogere inflatie ‘van voorbijgaande aard’ zou zijn en wachtte af met het verhogen van de rente. 

Na een tijdje gingen beleggers zich afvragen of de Fed niet achterliep op de inflatiecurve en werd de markt zenuwachtig. Dat luidde het begin in van wat we vandaag kennen als De Grote Volatiliteit. Toen kwam het voorjaar van 2022 en viel Rusland Oekraïne binnen. De prijzen van energie en grondstoffen, van tarwe tot metalen, schoten de hoogte in en de inflatie brak in heel wat ontwikkelde economieën door de grens van 10%. Ondanks snelle en forse renteverhogingen holde de inflatie voort.

Zoals steeds is de stemming doorslaggevend voor de richting die de markt uitgaat. Gebeurtenissen die de onzekerheid over de toekomst vergroten, veroorzaken meestal een negatieve stemming en volatiele markten. Na een jaar van ‘permacrisis’, waarin de meeste aandelenmarkten verlies leden en Amerikaanse staatsobligaties hun slechtste jaar ooit beleefden, hebben beleggers echter het gevoel dat er betere tijden aanbreken. Naarmate de energiemarkt leert te leven zonder Rusland en de inflatiecijfers jaar op jaar verbeteren, komt het keerpunt in het rentepad van de centrale banken steeds dichterbij. Een verlaging van de Amerikaanse rente zou de dollar doen verzwakken en zo de inflatiedruk in de rest van de wereld verder verlichten. Onverwachte negatieve wendingen zijn natuurlijk nooit uit te sluiten, maar er zijn redenen om te hopen dat we wat minder ‘boeiende tijden’ tegemoet gaan.