Het Jaar van de Democratie: wat is het grote verhaal?

Dit jaar wordt uitgeroepen tot het grootste wereldwijde verkiezingsjaar in de geschiedenis. Meer dan 60 landen gaan in de loop van 2024 naar de stembus, goed voor 48% van de wereldbevolking. Daartoe behoren de drie grootste democratieën ter wereld, namelijk de VS, India en Indonesië. Wij zijn van mening dat dit waarschijnlijk gevolgen voor de financiële markten zal hebben.

Hoewel de cijfers indrukwekkend zijn, betekent het brede scala aan mogelijke uitkomsten voor deze verkiezingen dat dit ook wel ‘Het Jaar van de Onzekerheid’ wordt genoemd. In sommige regimes, waarvan het leiderschap als autoritairder kan worden beschouwd, zullen de resultaten waarschijnlijk een uitgemaakte zaak zijn. Maar in andere regimes zijn de verkiezingsuitslagen moeilijker met enige zekerheid te voorspellen, en kan het bestaande beleid volledig worden omgegooid.

Dit jaar zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen op 5 november het belangrijkste aandachtspunt voor de markten. De kans is groot dat zittend president Joe Biden het tegen voormalig president Donald Trump moet opnemen. De eerste termijn van Biden werd gekenmerkt door enorme fiscale stimuleringsmaatregelen om de Amerikaanse economie groener te maken. Biden bevestigde ook opnieuw de Amerikaanse betrokkenheid bij internationale veiligheidsallianties zoals de NAVO en dat de VS zich weer bij het Klimaatakkoord van Parijs zal aansluiten. Bij een verandering van bestuur zouden deze besluiten kunnen worden teruggedraaid. Het zou zelfs tot een escalatie van de handelsoorlog tussen de VS en China kunnen leiden.

AI zou in dit verkiezingsjaar een eigen rol kunnen spelen. Experts waarschuwen voor het gevaar van door AI gegenereerd nepnieuws en zeggen dat “het politieke deepfakemoment is aangebroken”. De voorverkiezingen in New Hampshire werden inderdaad kortstondig in verwarring gebracht door een deepfakevideo waarin president Biden mensen leek aan te sporen helemaal niet te gaan stemmen. Kiezers zullen extra waakzaam moeten zijn bij het kiezen van kandidaten. Consumentenorganisaties waarschuwden al voor electorale chaos. 

De opkomst van het populisme, dat in sommige regio’s wordt aangewakkerd door ongecontroleerde migratie, kan ervoor zorgen dat de jarenlange loyaliteit van kiezers verandert. En nieuwe leiders met extremere politieke opvattingen kunnen onrust op de financiële markten veroorzaken. Vanuit een breder perspectief wordt geopolitiek dit jaar echter als het grootste staartrisico voor de markten beschouwd. Zorgen zijn onder meer een escalatie van het conflict in het Midden-Oosten of een eventuele toename van de handelsspanningen tussen de VS en China. Toch kan de onzekerheid over de verkiezingsuitslagen op korte termijn tot schommelingen in het sentiment leiden, waardoor het waarschijnlijk is dat markten in dit belangrijke jaar met perioden van volatiliteit te maken zullen krijgen.