CLOSE LOOK
Supercyclus in grondstoffen – het grotere plaatje

Nu dankzij gigantische steunmaatregelen alle grote economieën van de wereld tegelijk aantrekken, rijst de vraag naar grondstoffen de pan uit. Van olie tot koper en van ijzererts tot hout schieten de prijzen de hoogte in, hier en daar naar nieuwe recordniveaus. Daardoor voorspellen steeds meer analisten een ‘supercyclus op de grondstoffenmarkt’. We kijken naar enkele eerdere piekperiodes en gaan na of de huidige opstoot in de prijzen in dat rijtje past.

Wat is nu eigenlijk een supercyclus en wanneer hebben we die nog beleefd? We gebruiken die naam alleen wanneer de vraag veel sneller stijgt dan tijdens een gewone conjunctuurverbetering, terwijl het aanbod trager reageert en de vraag niet kan bijbenen. Dat valt zelden voor en sleept vaak jaren aan. Bekende voorbeelden zijn de industrialisering van de Amerikaanse economie aan het einde van de 19e eeuw, de wederopbouw na de oorlogen aan het begin van de 20e eeuw en recent de grootschalige modernisering van de Chinese economie die in de jaren 1990 op gang kwam. Zijn de omstandigheden vandaag daarmee te vergelijken?

We kunnen er alvast niet omheen dat de maatregelen om de economie te stimuleren na de groeischok die het coronavirus heeft veroorzaakt, van een duizelingwekkende schaal zijn. Het vooruitzicht van enorme infrastructuurprojecten heeft de vraag naar grondstoffen aangewakkerd en de prijzen gestaag hoger gestuwd. Daar komt nog bij dat de leveringen haperen door problemen in de toevoerketen. De vraag naar transportcapaciteit en het beperkte aanbod hebben de Freightos Baltic Dry Index, die de prijzen van vrachtvervoer weerspiegelt, naar een nieuw record gebracht. Al die factoren samen leiden tot schaarste, waardoor de grondstoffenprijzen verder oplopen.

Maar wat is die ene factor die de vraag echt kan doen ontploffen? Het zou wel eens kunnen dat de transitie naar duurzame energiebronnen ditmaal die rol vervult. Overal ter wereld beloven overheden dat hun land op een bepaald moment CO2-neutraal zal zijn. Het lijdt geen twijfel dat zij elkaar daarop zullen afrekenen. Die overstap vergt enorme investeringen om de elektriciteitsopwekking te vergroenen, bijvoorbeeld in zonne- en windenergie. Dat kan de vraag naar een aantal grondstoffen naar ongeziene hoogtes jagen.

Of dit nu het begin van een duurzaam stijgende vraag is of louter het gevolg van het herstel, door de klimmende prijzen heeft de Chinese overheid al gewaarschuwd voor ‘nultolerantie’ ten aanzien van speculatie of hamstergedrag. Ook het doembeeld van zorgwekkend hoge inflatie duikt weer op. De centrale banken susten wel dat die wellicht ‘van voorbijgaande aard’ is, maar op de – immer schichtige – obligatiemarkten liep de volatiliteit af en toe niettemin fors op. Als de huidige trend in de grondstoffenprijzen zich doorzet, is de kans op een herhaling daarvan in de komende maanden reëel.